„AGRESJA U DZIECI”

Złość jest emocją, którą zna każdy i odczuwamy ją już od najmłodszych lat. Jest naturalna, zakorzeniona w psychice, tak samo jak lęk, gniew, smutek, czy też – z drugiej strony – radość. Złość jest naturalnym uczuciem, do którego każda osoba ma prawo i wcale nie jest to uczucie negatywne, o ile potrafimy sobie z nim radzić i mamy wpływ na to, co robimy. Odpowiednio ukierunkowana złość szybko mija, jednak jeżeli nie potrafimy sobie z nią radzić, złość może przerodzić się w agresję. A to już jest stan niepożądany.

Złoszczenie się powinno być związane z umiejętnością rozładowywania negatywnych emocji bez szkody dla otoczenia. Rolą rodziców i nauczycieli jest nauka dzieci takiego rozładowywania i kontroli uczuć. Agresja u dziecka może być jednym ze sposobów wyrażania złości i frustracji. Ma przejaw fizyczny lub słowny i polega na wyrządzeniu komuś lub czemuś, czasami również samemu sobie, krzywdy, bólu lub straty. Agresja i złość u dziecka może przybierać różne formy.

Czym może być i jak ujawnia się agresja dziecka?

Zachowania i reakcje są zależne od wielu czynników i dla każdego mogą wyglądać inaczej. Agresja u rocznego dziecka będzie objawiała się odmiennie niż u dziecka w wieku przedszkolnym, a u nastolatka jeszcze inaczej. Ważne jest, by opanować impulsywne dziecko jak najwcześniej, już w momencie zauważenia pierwszych niepokojących objawów, ponieważ negatywne emocje będą z czasem się nasilać.

• Niepokojące zachowania u malucha to na przykład gryzienie, kopanie, bicie, krzyczenie, szarpanie, napady furii. U rocznego czy półtorarocznego dziecka takie zachowania mogą być normalne i nie muszą mieć związku z prawdziwą agresją. Malec uczy się dopiero emocji i nie ze wszystkimi potrafi sobie poradzić.
• W wieku przedszkolnym dzieci stosują już zupełnie inne metody, takie jak: bicie i kopanie, krzyki, przeklinanie, przezywanie, niszczenie przedmiotów, obmawianie, buntowanie się itp. Zachowania te mogą być skierowane w stronę innych dzieci, nauczycieli, ale też rodziców czy rodzeństwa. Jeżeli rodzic zauważy nasilające się, niepokojące objawy, warto skonsultować się z psychologiem dziecięcym, który wskaże ewentualne ścieżki i możliwości jak wyciszyć agresywne dziecko.
• Im starsze dziecko, tym zachowania agresywne (i autoagresywne) będą poważniejsze,
  w skrajnych przypadkach dochodzi do przemocy i przestępstw. Każde zachowanie ma swoje przyczyny, dlatego najważniejszym krokiem jest odkrycie skąd się bierze agresja u dziecka.

Najważniejsze zachowania, które powinny wzbudzić niepokój u rodziców to: agresja dziecka wobec matki i innych członków rodziny, bicie i wywoływanie bójek, reagowanie złością na uwagi i odmowy, używanie wulgaryzmów, kłótnie, groźby, przezywanie, zachowania autoagresywne.

Dlaczego dziecko jest agresywne?

Złość może brać się z różnych przyczyn, a poznanie ich jest kluczowe, by wyciszyć agresywne dziecko i nauczyć je radzić sobie z emocjami. Najczęstsze przyczyny to:

• Reakcja na frustrację i emocje, z którymi dziecko nie potrafi sobie poradzić;
• Oziębłość uczuciowa rodziców, brak bezpieczeństwa ze strony rodziców;
• Konflikty, które przeradzają się w agresję domową;
• Reakcja obronna na zagrożenie psychiczne lub fizyczne;
• Konsekwencja negatywnych przeżyć we wczesnym dzieciństwie i błędów wychowawczych;
• Poczucie zagrożenia zwłaszcza w domu;
• Reakcja wyuczona na podstawie obserwacji i naśladowania innych;
• Niskie poczucie własnej wartości;
• Nowe, stresujące sytuacje, z którymi dziecko nie potrafi sobie poradzić i nie ma wsparcia;
• Choroby i traumatyczne wydarzenia.

Agresja u dziecka nie zawsze ma jasne podłoże wynikające z negatywnych przeżyć w domu, przedszkolu, szkole lub otoczeniu. Bierze się z frustracji, której przyczyną może być brak poczucia uznania, brak kontaktów z rówieśnikami, niespełniona potrzeba samodzielności, czy niesprawiedliwe oceny. Długotrwała frustracja przeradza się w gniew, a ten w agresję.

Agresja u dziecka – co robić?

Istnieje wiele metod pracy z agresywnym dzieckiem, a ich skuteczność zależy od zaangażowania rodziny. Z całą pewnością NIE WOLNO reagować agresją na agresję, ponieważ to tylko pogorszy sytuację. Trzeba nauczyć podopiecznego rozpoznawać emocje i je ujarzmiać oraz kierunkować złość. Jeżeli dziecko jest agresywne i jako rodzice nie potraficie sobie z nim poradzić, polecana jest wizyta u psychologa dziecięcego.

U dzieci w wieku przedszkolnym w każdym prawie przypadku zachowanie agresywne jest sygnałem, że znajduje się ono w sytuacji, w której samo nie może sobie poradzić.

Przedszkole stwarza okazję do przezwyciężenia konfliktów jako elementy międzyludzkich kontaktów, rozpoznawanie uczuć i odnajdowanie drogi do wspólnoty, uczenia kompromisu jako cudownego środka na dobre stosunki w grupie, ale dla prawidłowego rozwoju dziecięcej osobowości ważne też są uczucia zwycięstwa, potwierdzenia własnego zdania, słusznego przeforsowania własnej woli. Zaspokojenie tych odczuć często odbywa się drogą zachowań agresywnych.

 

   Jak postępować z dziećmi przejawiającymi zachowania agresywne?

• Stwórzmy spokojną, nasyconą ciepłem i życzliwością atmosferę emocjonalną.
• Okazujmy dzieciom życzliwość i zainteresowanie. Rozmawiajmy z nimi.
• Ustalmy jasne reguły i zasady rządzące w grupie i konsekwentnie ich przestrzegajmy.
• Z rozwagą stosujmy kary, gdyż kara często nie likwiduje zachowań agresywnych.
• Organizujmy dzieciom aktywność ruchową, aby mogły w sposób kontrolowany wyładować nadmiar drzemiącej w nich energii.
• Starajmy się być pozytywnym wzorcem do naśladowania.
• Uczmy tolerancji i poszanowania drugiego człowieka, gdyż są to wartości niezbędne do poprawnego funkcjonowania w społeczeństwie.

 

---

Komunikacja to umiejętność, której można się nauczyć.
To jak jazda na rowerze czy pisanie na maszynie.
Jeśli tylko nad nią popracujesz,
możesz bardzo szybko poprawić jakość każdej części swojego życia.

Brian Tracy

 

Sposoby na ciekawe spędzanie czasu z dziećmi – gry i zabawy językowe

 

            W dobie szerokich możliwości oraz łatwego dostępu do różnorodnych, atrakcyjnych rozrywek dla dzieci nie możemy pozwolić zwieść się tym fascynującym perspektywom i zaniechać oddziaływań ukierunkowanych na wytrwałe tworzenie silnych więzi emocjonalnych. W tym kontekście najważniejszy staje się świadomy wybór zajęć i zabaw z dziećmi. Dbając o budowanie prawdziwych i prawidłowych relacji z dzieckiem oraz mając na celu ich pogłębianie i polepszanie jako dorośli możemy dać dzieciom najwspanialszy prezent - wspólne spędzanie czasu. Jest to szczególna wartość we współczesnym czasie, kiedy każdego dnia mamy mnóstwo obowiązków
i funkcjonujemy w ściśle określonych ramach czasowych. Jednocześnie chcąc stwarzać warunki
do wypracowania w najmłodszych kultury osobistej, mądrości oraz rozwijania posiadanych zdolności, organizujemy dzieciom niemal od najmłodszych lat zajęcia popołudniowe i wdrażamy do prawidłowego wykorzystania przez nie czasu wolnego. Ponadto sposób spędzania czasu przez dziecko oraz dobór aktywności ma wpływ na jego zachowania w późniejszym okresie życia. Dodatkowo współczesny rynek pracy wymaga bycia twórczym, kreatywnym, bystrym, inteligentnym nie tylko w sferze intelektualnej, sprawnym pod wieloma względami, stąd sposób wykorzystywania czasu wolnego w kontekście kreowania umiejętności i potencjałów przyszłego pokolenia ma niewyobrażalne znaczenie. Podczas zajęć realizowanych w tym czasie w młodym człowieku kształtuje się wiele nawyków, upodobań, bardzo ważnych w przyszłej nauce i pracy. Wpływ bodźców jest tym większy, im młodsze są dzieci, a jednocześnie im młodsze są dzieci, tym bardziej trzeba im czas organizować, bowiem nie posiadają one jeszcze tak doskonałego zasobu możliwości i umiejętności pozwalających na konstruktywne i efektywne korzystanie z czasu, zaś ich naturalna ciekawość i chęć zdobywania nowych doświadczeń bez właściwego ukierunkowania może prowadzić do niepożądanych skutków.

            Podejmując decyzję, w jaki sposób spędzimy czas z dzieckiem musimy pamiętać, że za każdym razem współtworzymy z nim doświadczenia, kształtujemy jego wspomnienia, budujemy
w pamięci dziecka ślady wspólnie spędzonego czasu, uczymy je być z drugim człowiekiem. Musimy się zatem kierować prawidłowościami:

• zabawa ma wywoływać u dziecka pozytywne emocje;
• musi być atrakcyjna i adekwatna do jego możliwości;
• ma umożliwiać mu poczucie satysfakcji, a jednocześnie pozwalać na mierzenie się z trudnymi emocjami;
• kształtować nowe umiejętności i poszerzać wiedzę;
• poszerzać zasób słownictwa i doskonalić umiejętności komunikacyjne.

Wielu opiekunów z pewnością potrafi właściwie i ciekawie zagospodarować czas wolny swoim dzieciom. Mają oni bowiem świadomość, iż najpiękniejszym darem, który można ofiarować malcowi jest zabawa lub wspólnie podejmowane działania typu majsterkowanie, prace
w najbliższym otoczeniu domu, przyrządzanie posiłków czy ruch na świeżym powietrzu w postaci różnych form aktywności fizycznej (gra w piłkę, jazda na rowerze, biegi, spacer, pływanie, itp.) Czynności, podejmowane w czasie wolnym mają zmierzać do zapewnienia dziecku tak odpoczynku, jak i rozrywki oraz rozwoju osobistego.

Każda podjęta aktywność może stać się sposobnością do kształtowania umiejętności językowych i poszerzania posiadanego zasobu słownictwa, a jednocześnie stawać się okazją
do budowania coraz głębszych relacji i podnoszenia kompetencji emocjonalnych i społecznych. Zatem w co i jak bawić się z dzieckiem?

Zwykły spacer, jazda samochodem, wycieczka piesza to idealne okoliczności do zabawy słowem, prowadzenia analiz, rozwijania słuchu, tworzenia nowych, śmiesznych nazw, budowania ciągów wyrazowych, zapamiętywania i odtwarzania ich w kolejności, konstruowania i rozwijania zdań na temat bieżących zdarzeń i napotkanych okoliczności lub obserwowanych rzeczy i zjawisk. Warto wykorzystać zabawy takie jak:

• dokończ historię;
• podaj wyraz o znaczeniu przeciwnym/pokrewnym;
• domino sylabowe/głoskowe, itp.

Obserwacja roślin, zwierząt, wyrabia spostrzegawczość dziecka, kształci uwagę, rozwija myślenie, budzi pozytywne uczucia do otoczenia społecznego i przyrodniczego, ale daje także możliwość poznawania i operowania nowymi nazwami roślin, zwierząt i zjawisk. Inspiruje do dalszych poszukiwań, korzystania z innych źródeł wiedzy, poszerzania posiadanych wiadomości.

Wspólna lektura, oglądanie bajek, programów telewizyjnych, ilustracji, udział
w przedstawieniach, koncertach i zawodach sportowych stanowią okazję do rozwijania wyobraźni, wzbogacają wiadomości, wyrabiają takt, poczucie wartości i wzmacniają cechy charakteru. Można tu bazować na grach słownych typu:

• wskaż nazwę, podaj zasady, opisz działanie;
• nazwij towarzyszące ci emocje;
• oceń postępowanie bohatera;
• opowiedz, co podobało ci się najbardziej;
• wyobraź sobie siebie w tej roli, co wówczas byś zrobił;
• wymyśl inne zakończenie, itp.

Zabawy plastyczne i tematyczne, gry stolikowe i planszowe, układanki, puzzle, gry logiczne i strategiczne oraz różnego rodzaju quizy i zgadywanki rozwijają u najmłodszych kompetencje językowe, matematyczne, uczą logicznego myślenia, dostrzegania związków przyczynowo - skutkowych, umożliwiają wyzwalanie postawy twórczej i kreatywności. Warto zatem sięgać po:

• memo obrazkowe;
• domino;
• historyjki obrazkowe;
• rozsypanki literowe, sylabowe i wyrazowe;
• klocki, lalki, domki, auta, itp.;
• pomoce plastyczne;
• książeczki;
• propozycje gier, quizów i układanek dostępne w sprzedaży.

Dzięki wspólnym zabawom, zajęciom, rozmowom i przebywaniu poznajemy się, uczymy się cieszyć spędzonymi razem chwilami, umożliwiamy w przyjemny i prosty sposób zdobywanie nowych umiejętności i doświadczeń.

---

Komunikacja to umiejętność, której można się nauczyć. 

To jak jazda na rowerze czy pisanie na maszynie.
Jeśli tylko nad nią popracujesz,
możesz bardzo szybko poprawić jakość każdej części swojego życia.

Brian Tracy

 

Owoce zaangażowania w komunikację z dzieckiem

           

            Z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, iż niemal każdego dnia ogromne rzesze rodziców zmagają się z problemami narastającymi wokół sposobu poprawnego nawiązania relacji
z dziećmi, zagadnieniami przyczyn porażek wychowawczych oraz skuteczności i braku efektywności pochwał słownych. Im bardziej rodzic zaangażowany jest w komunikację
z dzieckiem, tym bardziej rozpoznaje jego uczucia i emocje. A jeśli zna jego emocje, to tym skuteczniej może służyć dziecku pomocą w zakresie nazywania odczuwanych doznań, czyli uczyć je poprawnej komunikacji. Dzięki takim działaniom opiekun, podsuwając dziecku zasób najtrafniejszego słownictwa, zawiązuje z nim coraz silniejszą więź. Umiejętność rozpoznawania, świadomość własnych emocji, sprawność radzenia sobie z nimi, a także zdolność dostrzegania emocji u innych ludzi, przyczyniają się do rozwijania pozytywnych relacji społecznych,
co w efekcie wpływa na jakość życia jednostki, bowiem posiadając wysokie umiejętności komunikacyjne, człowiek jest w stanie najcelniej określić swój i zdiagnozować zaobserwowany
u innych stan oraz poprawnie zareagować na niego działaniem.

Bez wątpienia każdy rodzic kocha swoje dziecko i jest przekonany, że musi znaleźć sposób, który pomoże mu je ukształtować, zmieniać i z troską wspierać – czuje potrzebę właściwego komunikowania się z nim. Realizując codzienne obowiązki rodzicielskie zwykle reagujemy intuicyjnie i nie sięgamy po stosowną literaturę, w celu odbycia rozmowy z dzieckiem.
Nie ma jednak złych, ani dobrych emocji  w odniesieniu do konkretnej sytuacji. Jednakże bardzo istotne jest to, co czujemy i jak zachowamy się pod ich wpływem oraz jak ukierunkujemy swoje działania. Autorki Adele Faber i Elaine Mazilish wskazują na cztery sposoby ułatwiające radzenie sobie z uczuciami:

- uważne słuchanie dziecka;

- akceptacja uczuć dziecka słowami;

- nazwanie tych uczuć;

- zamiana pragnień dziecka w fantazję;

Ludzie w każdym wieku potrzebują, by inni rozpoznawali czego oni doświadczają.
Ważne jest zatem nawiązywanie kontaktu słownego z maluszkiem już od czasu prenatalnego
i stymulowanie jego zmysłu słuchu. Dziecko w okresie płodowym słyszy już od dwudziestego tygodnia życia. Docierają do niego przytłumione przez wody płodowe odgłosy z zewnątrz, których ono uczy się i rozpoznaje po narodzinach. Od momentu, kiedy zaczyna funkcjonować słuch, dziecko staje się aktywne, gdy mówimy czy śpiewamy. Docierają do niego także głosy innych ludzi, a nastrój towarzyszący odbywanym przez matkę rozmowom jest wyczuwalny, dlatego woli ono, gdy ton matczynego głosu jest ciepły i spokojny. Natomiast zapamiętane powtarzalne miarowe odgłosy bicia serca mamy, szum krążącej po ciele krwi i jej oddech działają na dziecko po porodzie uspokajająco.

Już od najmłodszych lat sprawność komunikowania się słownego z otoczeniem stanowi wyznacznik tego, w jaki sposób dziecko będzie funkcjonowało i rozwijało się w grupie społecznej. Pierwszą naturalną grupą jest rodzina, kolejno grupa przedszkolna i rówieśnicy. U przedszkolaków coraz częściej daje się zaobserwować zjawisko stagnacji rozwoju kompetencji językowych,
a nierzadko nawet regresu. Zastanawiający staje się fakt, dlaczego podopieczni w tak zwanym „wieku pytań” nie potrafią ich formułować, niechętnie się wypowiadają, mają trudności
z opisaniem swoich wrażeń, emocji. Za źródło problemu należy postrzegać tu brak pielęgnacji umiejętności komunikacyjnych ze strony najbliższych. Wraz ze wzrostem samodzielności
u dziecka, jako rodzice poświęcamy coraz mniej czasu na rozmowę, a więcej pozwalamy dziecku oglądać, wypełniając nasz brak zaangażowania bajką lub grą komputerową. Ponadto wielu rodziców, stając w sytuacji, kiedy rozmowa wydaje się palącą koniecznością, nie koncentruje się na prowadzeniu rozmowy sprzyjającej dociekaniu, nazywaniu emocji towarzyszących postępowaniu, ukierunkowaniu na akceptację uczuć dziecka, ale na wskazaniu błędnych zachowań, uzmysłowieniu niepoprawności występku oraz nazwaniu i uświadomieniu ewentualnych konsekwencji niewłaściwego działania. Tymczasem najistotniejsze w komunikacji jest wyrażenie naszej miłości do dziecka oraz prezentowanie zrozumienia, tolerancji i poszanowania godności. Właściwe komunikowanie się służy bowiem wzmacnianiu samooceny i budowaniu pozytywnego obrazu własnej osoby przez dziecko.

Dlaczego warto wykorzystywać wszystkie możliwie sytuacje, a także starać się inspirować wciąż nowe okoliczności do rozmowy z dzieckiem? Przede wszystkim dlatego, że rozmowa stanowi naturalną okazję do rozwijania kompetencji komunikacyjnych, ponadto pozostaje niezbędnym elementem procesu wychowawczego. Rozmowa z dzieckiem jest najlepszą okazją do przekazywania wzorców poprawnej polszczyzny – wymaga to jednak ze strony dorosłego, aby sam mówił wyraźnie, posługiwał się zdaniami, a nie pojedynczymi wyrazami czy skrótami, wzbogacał swoje wypowiedzi odpowiednią intonacją, używał różnorodnych określeń i pojęć. Wówczas dziecko, naśladując sposób wypowiedzi swoich najbliższych, będzie rozwijało własne kompetencje językowe. Rozmowa winna być traktowana jako wymiana zdań, w której wszyscy uczestnicy, mają jednakowe prawo do mówienia i oczekiwania bycia wysłuchanym oraz obowiązek wysłuchania tego, co chce im powiedzieć rozmówca. Każdy z nas jest wyjątkowy, a tym bardziej dziecko, będąc dla rodzica osobą najważniejszą, pragnie rozmawiać z rodzicem, mówić do niego i go słuchać. Dzięki rozmowie możemy przekazywać dziecku wiedzę dotyczącą interesujących je tematów, poruszać trapiące je problemy lub cieszyć się osiągniętymi przez nie sukcesami. Nie podlega, więc wątpliwości, iż rozmowa ma wielostronny wpływ na rozwój dziecka i jako świadomi rodzice winniśmy wykorzystać wszelkie możliwie sposoby, by przyczyniać się do ciągłego progresu kompetencji językowych dziecka. Francoise Dolto – francuska lekarz pediatra popularyzując ideę, według której niemowlę oraz dziecko są pełnoprawnymi podmiotami psychologicznymi, w relacji
z którymi istotne jest słowo i rozmowa, powiedziała także, iż Wszelkiego rodzaju zaburzenia dziecięce powstają na skutek faktu, że rodzice nie rozmawiają z nimi wystarczająco. Dzieci odczuwają o wiele większą potrzebę ich obecności i komunikowania aniżeli przesadzonej troskliwości, higieny czy homogenizowanego mleka”.

Bibliografia:

1. Faber A., Mazlish E. „Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły”, Media Rodzina
2. Gordon T. ,,Wychowanie bez porażek’’ Instytut wydawniczy PAX
3. KJ Dell’ Antonia „Jak być szczęśliwym rodzicem”, Twoje poradniki
4. Lipina S. „Kształtowanie pojęć dzieci w wieku przedszkolnym”, WSiP
5. Wilczkowa M. „Zabawy słowem”, Nasza Księgarnia
6. Wodzień E. ,,Rozmawiaj ze swym dzieckiem - o roli rozmowy rodziców z dziećmi”

---

 

Komunikacja to umiejętność, której można się nauczyć.

To jak jazda na rowerze czy pisanie na maszynie.

Jeśli tylko nad nią popracujesz,

możesz bardzo szybko poprawić jakość każdej części swojego życia.

Brian Tracy

           We współczesnym świecie coraz bardziejzauważalny staje się kryzys w zakresie umiejętnego konstruowania komunikatów, co może być wynikiem znacznego przyspieszania tempa wykonywania codziennych obowiązków. Efekt tejsytuacji najbardziej dotkliwy wydaje się być dla najmłodszego pokolenia, które wzrastając w otoczeniu bodźców obrazu, koloru i dźwięku nie kształtuje umiejętności posługiwania się słowem mówionym. Zaobserwowane zjawisko stało siędla naszej placówki inspiracją do opracowania i podjęcia sekwencji innowacyjnych działań. „Poszukujmy lepszych rozwiązań” to innowacja pedagogiczna adresowanado czterech grup odbiorców, tj. dzieci przedszkolnych, ich rodziców, nauczycieli oraz przedstawicieli środowiska lokalnego. Nadrzędnym celem zaplanowanych działań jest podnoszenie kompetencji językowych dzieci, bowiem nabycie umiejętności stosowania i korzystania z efektywnej komunikacji jest podstawowym środkiem warunkującym budowanie poprawnych relacji interpersonalnych, tak w środowisku rodzinnym, rówieśniczym, jak i zawodowym, zaś im wcześniej dziecko nabędzie takie kompetencje, tym większe prawdopodobieństwo osiągnięcia przez nie sukcesu szkolnego. Nowością jest podjęcie przez nauczycielki Małgorzatę Seifert-Kamper, reprezentującą Przedszkole Publiczne w Kowalewie Pomorskimi Annę Wieczerzak-Przedszkole Samorządowe im. Króla Maciusia I w Brzozówce współpracy, mającej na celu opracowaniei wdrożenie sekwencji działań zorientowanych na podnoszenie kompetencji językowych u możliwie najszerszego grona odbiorców. Wszystkie planowane działania zostaną zrealizowane równocześnie w obu podejmujących współdziałanie placówkach.

       Przed nami pierwszy krok –karta pracy dla dzieci nt. Rozwijam mowę - budowanie dłuższych wypowiedzi, do której prowadzi zamieszczony poniżej link.

      Rozwijam mowę -budowanie dłuższych wypowiedzi

LINK DO MATERIAŁÓW <<<<<<<<KLIK>>>>>>

  Najmłodszym życzymy udanej zabawy, a rodzicom efektywnego współdziałania z dziećmi.

                                                      Autorki

________________________________________________________________________________________________

Gdy dziecko idzie do szkoły – o emocjach i inteligencji emocjonalnej

Tak trudno uwierzyć, że dzieci, które tak „niedawno” przestąpiły po raz pierwszy przedszkolne progi, miło spędzały czas na zabawach w grupie „Misiów” - już niebawem staną się uczniami klasy pierwszej. Nikogo nie trzeba przekonywać, że kończy się w życiu naszych najstarszych przedszkolaków ważny etap rozwoju, jednocześnie rozpoczyna się całkiem nowy i oby był dla nich wszystkich radosny i pełen miłych doświadczeń.

Podstawa programowa wychowania przedszkolnego wylicza kompetencje, które powinien posiadać absolwent przedszkola. Wśród nich są również kompetencje emocjonalne, niestety czasami nie doceniane przez rodziców, stawiane niżej niż na przykład umiejętności w obszarach matematycznym i językowym. Warto podkreślić, że wbrew pozorom najważniejsze w życiu są emocje i umiejętność radzenia sobie z nimi, gdyż właśnie one mają bezpośredni wpływ na odnoszenia przez dzieci sukcesów i bycie szczęśliwymi.

Aby skutecznie „uzbroić” kilkulatka w odporność na zderzenie z realiami szkolnymi warto dać mu silne oparcie emocjonalne w domu rodzinnym, tzn. poczucie bezpieczeństwa, więź emocjonalną i zaufanie. Należy też doceniać podejmowane przez dziecko wysiłki i postępy, okazywać zainteresowanie jego sprawami, a także starać się zrozumieć dziecięce uczucia i emocje.

W pracy nad emocjami dziecka wkraczającego w etap szkolny mogą być pomocne pewne wskazówki:

• UCZEŃ SZCZĘŚLIWY I OTWARTY NA ŚWIAT – Mamo/tato zrób wszystko, aby Twoje dziecko dobrze odnalazło się w szkole;
• DOBRE NASTAWIENIE – dziecko naśladuje sposób patrzenia na świat swoich rodziców. Jeśli usłyszy od najbliższych zabawne historyjki z ich szkolnych lat wspominane z radością, to jest duża szansa, że nastawienie dziecka do szkoły też będzie optymistyczne i dzień 1 września przez niego będzie równie radośnie oczekiwany;
• DOMOWE WZORCE – dziecko z natury jest odkrywcą, ma ogromną ciekawość, dużo pyta i chce poznawać to, co jest wokół niego. Jeśli dziecko obserwując swoich rodziców nabierze przekonania, że świat jest ciekawy i warto go poznać, a jednocześnie doświadczy w domu zachęcającej do aktywności, otwartej i bezpiecznej atmosfery, to takie przekonanie zabierze z sobą do szkoły w „plecaku”, rozpoczynając nowy etap edukacji. Najważniejsze, czego powinno doświadczyć każde dziecko jest wsparcie, motywowanie, ale nie wyręczanie dziecka, co sprawi, że będzie ono chciało wiedzieć więcej i da sobie doskonale radę w roli ucznia.
• BLISKI KONTAKT – buduje poczucie bezpieczeństwa u dziecka. Nic nie zastąpi bliskości fizycznej, dotyku i ciepła, dlatego często przytulaj małego ucznia, okazuj czułość w czasie wspólnych rozmów i zabaw. Pamięć o bezpiecznej domowej „przystani” będzie, szczególnie na początku roku szkolnego, jakby tratwą ratunkową w trudnych sytuacjach szkolnych.
• POCHWAŁY I DUMA – dziecko, które dorośli często i za wszystko chwalą, w naturalny sposób uzależnia się od ich uwagi. Przestaje ono robić rzeczy dla siebie, bo główną motywacją do aktywności staje się wyłącznie pochwała. Pojawia się problem, ponieważ w szkole nie można się spodziewać takiej ilości pochwał, które będą dla dziecka wystarczające. Naturalnie chwalić trzeba, ale ważne jest, aby pochwała odnosiła się do wysiłku i konkretnych rzeczy, np. „Użyłeś dużo kolorów” lub „Widzę, że włożyłaś dużo pracy w wykonanie tego obrazka” (zamiast „Pięknie narysowałeś”).
• DZIECKO WYSYŁA SYGNAŁY – „start szkolny” może być dla dziecka szczególnie trudny, dlatego potrzeba dużej uwagi i wyczucia, aby można w porę dostrzec i zareagować na pierwsze pojawiające się kłopoty. To, co może zwrócić uwagę rodziców, to zauważalna gołym okiem zmiana w zachowaniu dziecka, np. z radosnej i aktywnej córeczki Zosia stała się zamknięta w sobie i popłakująca lub Tomek, który nagle stał się wyjątkowo „niegrzeczny”. W głowie rodziców może zapalić się lampka ostrzegawcza, zgodnie z zasadą: jeśli Twoje dziecko dobrze się czuje, to też dobrze się zachowuje lub przeciwnie. Złe zachowanie dziecka wskazuje na sytuację, w której targają nim emocje i uczucia niczym podczas burzy.
• ZAUFANIE TO PODSTAWA – to zasada mówiąca o tym, że dziecku należy mówić zawsze prawdę. Gdy zbliża się nieuchronny „pierwszy dzwonek” i związane z nim stresy, najlepiej będzie pozwolić dziecku w kontrolowany sposób zmierzyć się z tym. Bycie z dzieckiem w trudnych chwilach adaptacji, będzie fundamentem bezpiecznego poradzenia sobie w każdej sytuacji – przytulanie, towarzyszenie, ale pozbawione sztucznego wmawiania dziecku sloganów typu „będzie dobrze” lub „dasz radę”, „i co, chyba nie jest tak źle?”.
• EMPATIA – umiejętność zauważania i wczuwania się w emocje dziecka – jest to wbrew pozorom niesłychanie trudne, także dla rodziców, którzy tak bardzo kochają swoje dziecko. Na początku szkoły dziecko będzie doświadczać trudnych, ale przede wszystkim nowych sytuacji. Pomaganie dziecku w rozpoznawaniu nastrojów, nazywaniu emocji jest tak ważne, bo uczy je doświadczania kontroli nad sobą i rozumienia, co się z nim dzieje i dlaczego. Czytanie z dzieckiem pomaga w pracy nad trudnymi emocjami, ponieważ dzieci z łatwością utożsamiają się z bohaterami bajek, dzięki ich przygodom zaczynają rozumieć świat. Mogę zaproponować, spośród wielu dostępnych bajek dla dzieci o emocjach, serię autorstwa Rachel Bright („Mysz, która chciała być lwem”) lub świetne książeczki Katarzyny Zychli („Uczucia Maksa”).

Oto niektóre propozycje aktywności pomocne w oswajaniu emocji:

- „Szukamy emocji” – czytając książeczki wskazujemy na ilustracjach bohaterów, zastanawiając się co czuje np. miś lub mały żółwik;

- „Rysujemy emocje” – prosimy dziecko, aby narysowało jak wygląda złość lub smutek lub „narysuj, jak się czujesz?” (warto o tym porozmawiać);

- „Buźki” – rozmawiamy z dzieckiem o tym jak się czuje lub czuło ostatnio, wykorzystując narysowane lub wydrukowane buźki. Dobrze, jeśli następuje zmiana ról, mama też może pokazać i opowiedzieć o jakiejś sytuacji, wskazując na obrazku i nazywając emocje.

- „Lista sposobów na złość” – warto wspólnie z dzieckiem przygotować rodzinną listę sposobów radzenia sobie ze złością. Złość sama w sobie nie jest zła i dobrze jest, gdy dziecko wiedząc o tym, pozna sprawdzone „tajniki” opanowania jej. Złość jest po prostu ogromną energią, którą można wyładowywać w odpowiedni sposób, aby nie przerodziła się w agresję. Sukces wychowawczy jest wtedy, gdy dziecko zna granice, które mówią, że w złości nie możemy nikogo bić, ani na nikogo krzyczeć, psuć    i niszczyć przedmiotów czy wreszcie robić krzywdy sobie samemu.

Wszystkim naszym tegorocznym absolwentom życzymy powodzenia w szkole.

Opracowanie: K. Klugier,
na podstawie książki M. Jaworskiej „Dziecinnie prosta matematyka”

 

 

„Matematyka od kuchni”,

czyli domowe sposoby uczenia dzieci matematyki

„Nauka rozpoczynać się musi

od zmysłowych spostrzeżeń,

a nie od opisów rzeczy słowami.”

(Jan Amos Komeński)

 

         Wszystkim dorosłym zależy na wszechstronnym rozwoju naszych dzieci. Ale jak to osiągnąć? Dobrym i skutecznym sposobem jest umożliwienie im bycia aktywnymi w sferze rozwoju poznawczego, emocjonalnego, społecznego oraz fizycznego. Jeśli chodzi o rozwijanie wiedzy i umiejętności z zakresu edukacji matematycznej sprawa wygląda tak samo. A ponadto w domowych warunkach nauka matematyki może stać się dobrą zabawą. Największym sukcesem jest beztrosko się bawić, a niejako przy okazji zdobywać cenną wiedzę matematyczną.

            Nie tylko w przedszkolu, ale także w warunkach domowych rodzice mogą pokusić się o zorganizowanie dla swoich dzieci mini projektów badawczych, których terenem doświadczalnym można uczynić kuchnię.

            Jest wiele korzyści wynikających z takich działań, ale oprócz zdobycia przez dzieci wiedzy i umiejętności matematycznych, jest to dobra inwestycja w budowanie dobrych relacji między rodzicami a dzieckiem, a jeszcze lepiej, gdy w zajęciach uczestniczy kilkoro dzieci (rodzeństwo lub znajomi z sąsiedztwa). Walory integracyjne i społeczne zabaw matematycznych są więc także nie bez znaczenia.

            Ale do rzeczy. Czy ktoś interesował się kiedyś tym, ile matematyki jest w cieście? Jest to pytanie, na które cała rodzina z przyjemnością poszuka odpowiedzi. I choć pytanie może się wydać trochę dziwne, to przy okazji warto dzieciom zaproponować takie działania matematyczne jak ważenie, mierzenie czy klasyfikowanie. Dzielenie ciasta na dwie równe części, rozdawanie czegoś po równo, czy „po jednym” to ważna umiejętność matematyczna, którą można zdobywać podczas interesujących zajęć kulinarnych. Podobnie jak przekładanie na przemian herbatników i masy kremowej sprzyja utrwaleniu wiedzy na temat powtarzalności i rytmów.
Z pewnością oczekiwanie na gotowe do zjedzenia ciasto jest jednym z trudniejszych zadań, przy okazji można zgłębiać pojęcie zegara i mierzenia czasu. Warto pamiętać, że w okresie oczekiwania można mile spędzić czas na graniu w „planszówki”, a efektem „lekcji” jest między innymi pyszne ciasto na słodki podwieczorek. Podczas wspólnego pieczenia z jednej strony kształtujemy pożądane umiejętności społeczne (kiedy dziecko może odgrywać rolę cukiernika lub sprzedawcy w cukierni) ale także kreatywność, zainteresowanie i zaangażowanie. Wykorzystując pojawiające się okazje do klasyfikowania produktów służących do pieczenia można zachęcić przedszkolaka do wypowiedzi: co do czego pasuje i dlaczego? Warto przy tym zauważyć, że czasami możemy w różny sposób pogrupować produkty, ze względu na ich pochodzenie, kolor, smak i inne. Dzieci mogą zaproponować zupełnie nieprzewidywalne dla dorosłych rozwiązania – ważne jest, czy potrafią uzasadnić swoje rozwiązanie.

            Cenną lekcją matematyki są również wspólne zakupy produktów potrzebnych do przygotowania wypieków, począwszy od sporządzenia listy zakupów, odszukiwania w domu dostępnych produktów (można je przecież odjąć z listy potrzebnych produktów) – czyż to nie jest matematyka w realu? Podobnie, gdy w sklepie szukamy odpowiedniej ilości niezbędnych składników. Ciekawe i pouczające dla przedszkolaków jest doświadczenie, że nie można kupić w sklepie dwóch jajek i połowy szklanki cukru, ale za to niewykorzystane produkty można wykorzystać podczas kolejnych wypieków (a to z kolei lekcja gospodarowania zasobami).

            Warto pamiętać, że każde nasze działanie, jeśli będzie świadomie skupione na kształtowaniu jakiegoś konkretnego pojęcia czy umiejętności matematycznej, przyniesie dzieciom korzyści. Zadaniem dorosłych jest podążanie za dzieckiem, za jego zainteresowaniami i potrzebami, a to z pewnością doprowadzi do beztroskiego, zabawowego i słodkiego zdobywania wiedzy - nie tylko matematycznej.

                                                                                             

                   

 

 

 

 

      oprac. K. Klugier

      na podst. „Wychowania w Przedszkolu”

 

 

 

 

 

 

Czym dzieci lubią się bawić?

 

Szukając prezentu dla dziecka, pamiętajmy, by zabawka była dostosowana do wieku i możliwości dziecka.

Jakie zabawki rozwijają dzieci, a jakie je psują. Każdy dziecko to indywidualista. Rodzice powinni o tym pamiętać i to uszanować. Dobrze dobrane zabawki pomagają dbać o prawidłowy rozwój motoryczny i emocjonalny malucha. A z tym bywa różnie, bo też i ze znajomością psychiki swoich pociech jesteśmy "na bakier".

- W dzieciństwie przechodzi się trzy kluczowe przełomy: pod koniec 2 roku życia, około 6-7 roku życia i mniej więcej w wieku 11-13 lat. W tych okresach dochodzi do poważnych reorganizacji. Żadne dziecko nie może funkcjonować na wyższym stadium nie przeszedłszy uprzednio przez stadia wcześniejsze. Każde kolejne stadium charakteryzuje się większym "zaawansowaniem" w sposobie myślenia. Nie ma gotowego skryptu, w którym dokładnie napisano, jakie umiejętności i w jakim czasie powinno nabyć dziecko. Zdrowo wychowywany maluch opanowuje poszczególne czynności wtedy, gdy jest na to gotowy. Ważniejsza jest kolejność zdobywania przez dziecko poszczególnych umiejętności niż czas, w którym się one wykształciły.

Zabawka odpowiednia do wieku. Wygórowane ambicje w stosunku do dzieci fundują im niepotrzebne frustracje. Tymczasem większość rodziców widzi w swych pociechach potencjalnego geniusza. Maluch ma być zawsze "naj". Na słabości, czy zwykłą dziecięcą bezradność nie może być miejsca. A zaczyna się już od wyboru nieodpowiednich zabawek. Powinny nie tylko dawać radość, ale uczyć i kształtować wyobraźnię. Z tą jednak uwagą, że zbyt zaawansowana zabawka, nie ucieszy dziecka, a zamiast czegoś nauczyć - znudzi. Wielu rodziców niestety o tym zapomina. Częstym błędem popełnianym przez rodziców jest kupowanie zabawek na wyrost. Czterolatek z pewnością nie poradzi sobie z imponującym zestawem klocków lego. Pojawią się u niego niepotrzebne frustracje, bezradność. Z czasem dziecko może stracić pewność siebie, że skoro nie poradził sobie z pozornie prostą konstrukcją, równie bezradny będzie w stawieniu czoła obowiązkom szkolnym.

Zabawkę dobierajmy do wieku i stadium rozwoju dziecka.

Oto, co potrafią i czego potrzebują dzieci w różnym wieku.

Zabawkę dobierajmy do wieku i stadium rozwoju dziecka.
2,5 roku - potrafi chodzić po linii prostej, schodzi po schodach, stawiając na przemian nogi. Biega w przód lub zostaje w tyle, gdy chodzi po ulicy. Potrafi przenosić naczynie z wodą. Buduje wieżę z ośmiu klocków i nazywa to, co zbudował. Umie nawlekać na sznurek duże korale, zapinać i rozpinać guziki. Rysuje kreski pionowe i poziome. Popycha zabawki przed sobą, dobrze nimi kierując. Lubi rysować palcem spirale, kreski. Opowiada o swoich

przeżyciach, budując krótkie zdania. Chce wszystko robić sam i przestrzega, by odbyło się
to według ustalonego porządku, np. pilnuje swojego miejsca przy stole, swojego nakrycia, kolejności i czynności przy myciu rąk. Potrafi bawić się z innymi dziećmi. Czasami może wyrywać innym zabawki. Dziecko jest wrażliwe na pochwały lub nagany.

Najlepszymi zabawkami dla tego wieku będą: samochody, zabawki interaktywne, zabawki zdrewniane, wywrotki, pociągi i inne pojazdy, maty interaktywne, pierwsza książeczka dziecka lub książeczki sensoryczne, klocki np.: lego duplo, kostki kreatywne, klocki sensoryczne, klocki piankowe, klocki wafle, klocki konstrukcyjne, układanki logiczne, tablice manipulacyjne, puzzle.

3,5 roku - trzylatek zaczyna rysować kształty zamknięte, umie stać na jednej nodze, podskakuje, maszeruje, biega przy muzyce i przeskakuje przez sznurek umieszczony 5 cm nad podłogą. Potrafi zbudować most z klocków, a z plasteliny lepi kule i wałeczki. Rzuca piłkę, nie tracąc równowagi. Buduje domki w dwóch wymiarach. Umie nazywać rzeczy widoczne na obrazku, a także czynności, które wykonują namalowani ludzie. Powtarza trzy cyfry i krótkie zdania. Potrafi z pamięci powtórzyć opowiadanie. Ale przede wszystkim ciągle pyta:

"Dlaczego pada deszcz?", "Po co świeci słońce?". Zaczyna być bardziej samodzielny: sam je, myje się, ubiera i rozbiera, wkłada buty. W tym okresie dziecko jest bardziej opanowane, spokojne, radosne, bawi się z innymi dziećmi w małych, np. 3-osobowych grupach. W stosunku do dorosłych jest nadal przekorne i uparte. Dziecko jest w tym wieku rozdarty przez sprzeczne emocje, z którymi sam nie potrafi sobie poradzić. Ma ogromne kłopoty z podejmowaniem decyzji - może na przykład godzinami zastanawiać się, czy chce coś zjeść, czy raczej nie jest głodny.

Mniej więcej w połowie trzeciego roku życia dziecko osiąga większą stabilizację - o wiele chętniej podporządkowuje się poleceniom rodziców. Staje się bardziej odważne i pewne siebie, jest bardziej śmiałe wobec nieznanych osób, zawiera liczne przyjaźnie. Pod koniec trzeciego roku życia u dziecka zaczynają intensywnie rozwijać się zdolności językowe, maluch staje się gadatliwy, tworzy wiele neologizmów.

Najlepszymi zabawkami dla tego wieku będą: piłka, piasek kinetyczny, tablice kredowe, magnetyczne. Plastelina/modelina, kolorowanki, kolorowe długopisy/mazaki, książeczki tematyczne z kolorowymi obrazkami. Różne rodzaje domków np.: kartonowy, tipi, materiałowy, zabawki i gry zręcznościowe, zestawy stempli, zestaw instrumentów drewnianych, warsztat z narzędziami ,kuchnia, fryzjer, zestawy medyczne, plecaki, torebki. Zbawi magnetyczne.

 

4 lata - dziecko samodzielnie schodzi ze schodów, stawiając naprzemiennie nogi, biega
i obraca się, nie tracąc równowagi. Stoi bez trudu na jednej nodze lub na niej podskakuje. Potrafi chwycić piłkę. Już całkiem dobrze posługuje się nożyczkami, rysuje człowieka składającego się z trzech części. Zaczyna odróżniać kształty geometryczne, a na obrazku pokazuje przedmioty opisując, do czego służą. Potrafi przerysować figurę o ostrych kątach (np. trójkąt). Wskazuje podobieństwa i różnice na obrazku. Świetnie się z nim rozmawia, ponieważ posługuje się coraz dłuższymi zdaniami. Umie także liczyć z pamięci do pięciu. Jest już w stanie szczegółowo opowiedzieć zdarzenie, program telewizyjny. Chętnie włącza się do zabawy i współpracy w grupie, zaczyna współdziałać odgrywając przydzielone mu role. Samodzielnie ubiera się, potrafi samo załatwić swoje czynności fizjologiczne w toalecie. sprawno-ruchowe np. twister, mata do tańca. Tory samochodowe lub kolejki zdolne sterowane. Zestawy lalek i akcesoria. Gry zręcznościowe i ruchowe.

Najlepszymi zabawkami dla tego wieku będą: zestawy kreatywnego artysty, klocki każdego rodzaju, tablice np. magnetyczna, zabawki interaktywne, gry planszowe, gry edukacyjne –układanki. Puzzle i inne układanki obrazkowe, w których celem jest zbudowanie całości z rozsypanych elementów. Zabawki sprawnościowe np. twister, maty do tańca. Zestawy modeliny, ciasto liny. Zestawy kosmetyczki , fryzjera, nawlekanki. Klocki z figur geometrycznych. Zabawki AGD oraz lalki z akcesoriami.

Pięciolatek

Ten wiek to wybuch zdolności intelektualnych. W szybkim tempie rozwija się wyobraźnia, zdolność fantazjowania czy też myślenie konkretno-wyobrażeniowe. Dziecko potrafi już samodzielnie wykonać proste czynności porządkowe (np. wynieść śmieci, posprzątać pokój). Moduluje głos. Liczy powyżej 10. Staje się spokojniejszy, bardziej przyjacielski. To wiek niekończących się pytań, które mają na celu odróżnienie fikcji i fantazji od rzeczywistości. Mały człowiek chce poznać świat. Ulubionym zajęciem staje się rozkręcanie zabawek
i analizowanie budowy sprzętów domowych. Dziecko łatwiej koncentruje się na jednej czynności, jest w stanie samodzielnie dokończyć budowlę z klocków lub rysunek. Chętnie podporządkowuje się poleceniom rodziców, jest bardzo posłuszne, samo prosi o pozwolenie. Pięciolatek jest prawy: przestrzega zasad zabawy w sposób bezwzględny, niezależnie od ich obiektywnej słuszności. To początek budzącego się u niego poczucia moralności i uczuć wyższych. Oczekuje, że kara za zachowanie niezgodne z regułami musi nastąpić niezależnie od tego, czy zostało ujawnione, czy nie.

Najlepszymi zabawkami dla tego wieku będą: puzzle, gry planszowe, hulajnoga, deskorolka. Różnego rodzaju masy plastyczne. Książeczki, proste gry karciane, np. „czarny Piotruś”. Lalki i ich akcesoria, zestawy do robienia biżuterii, warsztaty dla małych majsterkowiczów, gry edukacyjne, karty pamięciowe, klocki lego itp. Zestawy mikrofonem do karaoke, zestaw instrumentów perkusyjnych, rolki. Zabawki do nauki rzucania i łapania typu ringo czy frisbee. Modele do składania i sklejania.

Sześciolatek - po "złotym okresie pięciolatka" sześcioletni człowiek wraca ponownie
do trudnego okresu, staje się mniej zrównoważony emocjonalnie, popada w skrajne stany - od uwielbienia do nieopanowanej nienawiści w stosunku do wszystkich ludzi, a zwłaszcza bliskich. Ma teraz jeden cel w życiu: chce być najważniejszą osobą w rodzinie, a wszyscy dookoła mają spełniać jego oczekiwania i dawać mu wszystko, czego zapragnie. Bardzo łatwo złości się na osoby, które nie zaspokajają jego potrzeb.

Mamy! To wy będziecie szczególnie narażone na liczne pretensje i oskarżenia z jego strony. Dziecko jest skore do kłótni i godzinnych dyskusji nad wydanym poleceniem. I bardzo trudno jest je odwieść od wcześniej zaplanowanej aktywności. Sześciolatek chce być we wszystkim „naj”, bardzo źle znosi wszelkie niepowodzenia - nie umie przyjąć krytyki ani kary, nie jestw stanie przegrywać w zabawie. Aby się przed tym uchronić, potrafi nawet odwołać się do oszustwa czy ukrycia własnych niepowodzeń. Przy tym jest bardzo ciekawy świata i otwarty na nowe doświadczenia. Jednak boi się samotności, ciemności, duchów, burzy, ognia. Ma czasem problemy z koordynacją ruchową, bo zaczyna szybko rosnąć, bardzo go interesuje temat wypadających mleczaków, dobrze rysuje i maluje, choć może mieć trudności z pisaniem. Może jeździć na dwukołowym rowerze, łyżwach, nartach, rolkach. Dobrze zapamiętuje wierszyki, piosenki, używa ok. 4 tys. słów. Rozumie już różnicę pomiędzy czymś przypadkowym a zamierzonym. Zna dni tygodnia, nazwy miesięcy, pory roku, a nawet potrafi się skupić na ok. 15 minut. Próbuje uzasadniać swoje decyzje.

W kategorii najlepszych zabawek dla tego wieku będą: wszystkie zabawki wymienione wcześniej, począwszy od drugiego roku życia, lecz z większą trudnością. Zestawy do eksperymentów badawczych i zestawy obserwacji przyrody, teleskop. Książki, puzzle oraz wszystkie rodzaje gier, łamigłówki. Roboty do nauki programowania. Gry zręcznościowe i ruchowe

Opracowała: Monia Taborek

 

Tradycje Bożonarodzeniowe

Przed nami Święta Bożego Narodzenia - czas radosny, pełen miłości i ciepła rodzinnego. Boże Narodzenie zajmuje w polskiej tradycji miejsce wyjątkowe. Dla wielu ludzi jest to święto nie tylko najważniejsze, ale i najpiękniejsze. Szczególną radość w tym okresie przeżywają najmłodsi. Przygotowania do Świąt Bożego Narodzenia dla wielu trwają już od początku grudnia – stworzenie kalendarza adwentowego, pieczenie pierniczków na choinkę, pierwsze refleksje nad wyborem prezentów. W przedszkolach to również wyjątkowy okres, okres intensywnych przygotowań do świąt, w trakcie którego nauczyciele na różne sposoby przekazują dzieciom Bożonarodzeniowe tradycje i obyczaje. W naszym przedszkolu czas oczekiwania na Święta Bożego Narodzenia rozpoczynamy od ozdabiania przedszkola. Dzieci wraz z nauczycielami dekorują przedszkole świątecznymi dekoracjami, ubierają choinkę w bombki, łańcuchy i światełka oraz własnoręcznie wykonanymi ozdobami. Przedszkolaki uczą się kolęd, piosenek o tematyce zimowo-świątecznej,  jak również przygotowują się do Jasełek.

Dzieci w wieku przedszkolnym są bardzo chłonne i przyjmują do serduszek wszystko to, co my, dorośli, chcemy im ofiarować. Dlatego tak bardzo istotne jest, aby od najmłodszych lat uczyć dzieci poszanowania tradycji. Często wynosimy z domów rodzinnych przekonanie, że przygotowania do Świąt muszą być drobiazgowe i angażujące – to wyjątkowy czas, zatem i przygotowania powinny być wyjątkowe. Dzień wigilijny bogaty jest w zwyczaje i przesądy, które, jak wierzono, posiadały magiczną moc. Zazwyczaj znajdują one swój rodowód w lokalnych, przedchrześcijańskich wierzeniach. Termin „wigilia” pochodzi od łac. „vigilia” i znaczy „czuwanie, nocne czuwanie”. czasownik „vigilo, vigilare” znaczy tyle, co „nie spać, spędzać noc na czuwaniu, być przezornym i ostrożnym, troskliwym, pilnować”. Ludowy, przedchrześcijański rodowód wielu zwyczajów sprawia, że w sposobach obchodzenia Bożego Narodzenia mieszają się symbole religijne i pogańskie przesądy. Zarówno jedne, jak i drugie nadają tym Świętom szczególnego kolorytu i znaczenia, zaś wspólnie tworzą wyjątkową tradycję. Świadomość tego podwójnego pochodzenia polskich zwyczajów świątecznych pozwala lepiej zrozumieć ich symbolikę i znaczenie.

Symbole i zwyczaje bożonarodzeniowe

• Sianko pod obrusem– ten zwyczaj wywodzi się jeszcze z czasów pogańskich i ma związek z dawnym świętem agrarnym. Jak nakazuje tradycja, siano należy położyć pod obrusem. Symbolizuje to narodzenie Jezusa w ubóstwie. Z tym zadaniem bez problemu poradzi sobie małe dziecko – pozwól mu wykonać tę symboliczną czynność, a starszakowi wyjaśnij jej znaczenie. Przez wiele lat znany był również inny zwyczaj – pszenicę, owies, żyto i len wiązano w specjalne snopy, które gospodarz umieszczał w każdym z czterech rogów własnego domu

• Pierwsza gwiazdka – tradycyjnie wieczerza wigilijna rozpoczyna się wraz z pierwszą gwiazdką na niebie. Jest to symboliczne nawiązanie do Gwiazdy Betlejemskiej, oznaczającej narodziny Jezusa, którą według Biblii na wschodniej stronie nieba ujrzeli Trzej Królowie. Zadanie wypatrzenia na niebie pierwszej gwiazdki powierz dzieciom.
• Opłatek – przełamanie opłatka ze wszystkimi uczestnikami wieczerzy wigilijnej jest jej centralnym punktem. Gest ten symbolizuje wzajemne poświecenie się jednych dla drugich i chęć dzielenia się z bliskimi owocami swojej codziennej pracy. Dzielenie się opłatkiem ma w zamyśle zbliżać i łączyć ludzi. W Europie zwyczaj łamania się opłatkiem pojawił się w XVIII w., obecnie praktykowany jest w zaledwie kilku krajach Europy. Zadbaj o to, by dziecko miało swój opłatek, którym zapewne niechętnie będzie się dzieliło – jednak dzięki temu poczuje, że w pełni uczestniczy w spotkaniu.
• Dodatkowe nakrycie – na stole gospodyni ustawia dodatkowe nakrycie, jedno więcej niż jest uczestników wieczerzy. Jest ono symbolicznie przeznaczone dla niezapowiedzianego gościa. To także wyraz pamięci o naszych bliskich, którzy są nieobecni, którzy nie mogli dotrzeć na wieczerzę np. zza granicy. Puste nakrycie wyraża także pamięć o członku rodziny, który zmarł. Co ciekawe, istnieją jednak w Polsce regiony, w których kultywowana jest ta piękna tradycja, ale w nieco innej formie. Tam zwyczaj „nakazuje” zaproszenie do domu osoby z naszego otoczenia, aby nie spędzała samotnie Wigilii Bożego Narodzenia.
• Szopka – zwyczaj ustawiania z figurek sceny Bożego Narodzenia zwanej „szopką”, lub chociaż samego żłobka z sianem i leżącą w nim figurką Dzieciątka, sięga XIII. wieku. Pozwala wyobrazić sobie miejsce narodzenia Jezusa.
• Świeca bożonarodzeniowa – jest najbardziej wymownym symbolem przychodzącego do nas Jezusa, a zarazem znakiem świadectwa wiary chrześcijańskiej wobec dzieci, rodziców, krewnych, przyjaciół i wszystkich odwiedzających dom. Świeca jest symbolem Chrystusa jako Światłości świata.
• Potrawy – w zależności od regionu i tradycji rodzinnych, zestaw wigilijnych potraw jest różny, ale zwyczajowo na stole powinny znaleźć się wszystkie płody ziemi, a potraw powinno być dwanaście. Spróbowanie każdej ma zapewnić szczęście przez cały rok. Najpopularniejsze polskie potrawy to czerwony barszczyk z uszkami, zupa grzybowa, karp pod różnymi postaciami, kutia, pierogi z kapustą i grzybami, kulebiak, kompot z suszonych owoców.
• Choinka – jako „drzewo życia” jest symbolem chrześcijańskim – ubiera się ją w dniu, w którym wspominamy naszych pierwszych rodziców: Adama i Ewę. Przypomina ona ludziom naukę o upadku i odkupieniu rodzaju ludzkiego – Bóg przywraca człowiekowi drogę do drzewa życia, którą utracił, czyli dar nieśmiertelności. Natomiast składanie prezentów pod choinką, jest naśladowaniem dobroci.
• Wspólne kolędowanie – radosne śpiewy, w które zaangażowani są wszyscy uczestnicy wieczerzy wigilijnej. Tradycja już niestety coraz rzadziej praktykowana, a szkoda, ponieważ świąteczne muzykowanie nie tylko wpływa na wzajemne relacje międzyludzkie, ale też pomaga rozwijać w sobie poczucie harmonii i wyrażać emocje.

Święta wiążą się z ogromnym przeżyciem są wspaniałą okazją do przekazania dzieciom bożonarodzeniowej tradycji i chyba najbardziej rodzinnym okresem w roku. Dla wielu dorosłych to czas wspomnienia przeżywanych w dzieciństwie świąt  które mają przez całe życie niezapomniany smak i koloryt.

Opracowała: Justyna Winnicka

 

Elementy doradztwa    zawodowego w przedszkolu

 

16 sierpnia 2018 r. minister Anna Zalewska podpisała Rozporządzenie w sprawie doradztwa zawodowego, które zaczęło obowiązywać od 1 września. Zgodnie z Rozporządzeniem w naszym przedszkolu został opracowany program realizacji doradztwa zawodowego.

Preorientacja zawodowa w przedszkolu polega na przeprowadzeniu działań o charakterze wychowawczym, podejmowanych przez nauczycieli i rodziców, ukierunkowanych na zbliżanie  dzieci w wieku przedszkolnym do środowiska pracy. Cele tych poczynań to wstępne zapoznanie dzieci z wybranymi zawodami i środowiskiem pracy, kształtowanie pożądanej postawy wobec pracy i edukacji, a także inicjowanie i rozwijanie zdolności oraz zainteresowań dzieci, czyli kształtowanie postawy aktywnej, kreatywnej, otwartej na świat i ludzi. W przypadku dzieci w wieku przedszkolnym zajęcia te powinny odbywać się w formie zabawy. W pierwszej kolejności  chodzi oczywiście o poznanie siebie, swoich zainteresowań, istniejących możliwości i posiadanych ograniczeń.

Warto organizować spotkania z przedstawicielami różnych zawodów,          w tym wypadku bardzo wskazane byłoby zaangażowanie rodziców. Dzięki takim działaniom dzieci poznają rynek pracy, zawody z bliższego i dalszego otoczenia. Mogą też „odgrywać” różne zawody, rozpoznawać je podczas quizów lub konkursów, wskazywać zawody zaangażowane w powstawanie produktów codziennego użytku czy rozpoznawać rekwizyty kojarzone z konkretnym zawodem.

W zależności od stopnia rozwoju dziecka można dość wcześnie zacząć rozpoznawać jego zainteresowania oraz predyspozycje do różnych zawodów. Przedszkolaki z pewnością zauważą związki między zainteresowaniami, a wykonywanym zawodem. Poza tym warto spróbować pokazać, jak współcześnie wykonywany jest konkretny zawód, a jak może to wyglądać za kilka lat.

Nowa generacja menedżerów i przedsiębiorców potrzebuje zupełnie nowej generacji pracowników, wyposażonych w zupełnie nowy zestaw kompetencji miękkich, dlatego już w przedszkolu warto do tego przygotowywać. Spośród licznych kompetencji miękkich w wielu przypadkach na pierwszym miejscu stawiana jest kreatywność. Dzięki kreatywności można w miarę szybko generować i wprowadzić w życie innowacje. Wiąże się ona przede wszystkim  z umiejętnością dostrzegania problemu. By doskonalić u dzieci tę umiejętność, warto nie tylko przekazywać im informacje, ale przede wszystkim uczyć je twórczego ich wykorzystywania.

Na drugim miejscu wśród kompetencji miękkich często wymieniane są aktywność, umiejętność radzenia sobie w rozmaitych sytuacjach, pewność siebie i odwaga. Tymczasem wiele dzieci zmaga się z nieśmiałością, są nadmiernie chronione, wychowywane w izolacji i w konsekwencji mają trudności                        z nawiązywaniem kontaktów i określeniem swojej pozycji w grupie. Aby zachęcić dziecko do aktywności, należy przede wszystkim budować poczucie bezpieczeństwa, a także wewnętrzną motywację o podejmowania działania. Oznacza to, że powinnością nauczyciela jest z jednej strony budowanie serdecznego klimatu w grupie, a z drugiej – proponowanie dzieciom działań ciekawych pod względem treści i formy, w jakiej przebiegają.

Następną istotną zdolnością, ściśle związaną z poprzednimi, jest umiejętność radzenia sobie ze stresem, który jest immanentną cechą naszego funkcjonowania w społeczeństwie. Trudno wyobrazić sobie życie bez stresu i to bez względu na wiek. Towarzyszy nam w pracy, w kontaktach towarzyskich, a czasem nawet w zabawie. Cała trudność polega na umiejętności opanowania stresu, na radzeniu sobie z nim, a nie na podporządkowaniu się temu uczuciu. Przedszkolaki lepiej radzą sobie ze stresem, kiedy w grupie panuje serdeczna atmosfera, a zasady i granice są jasno określone.

Kolejną ważną umiejętnością jest właściwa organizacja czasu. To wręcz sztuka. Od najmłodszych lat powinno się zwracać uwagę na planowanie działań, obowiązkowość, rzetelność i punktualność. Dla wielu pracodawców to wartość bezcenna. Nawet najzdolniejszy pracownik może zniweczyć działania firmy i narazić ją na straty finansowe oraz utratę dobrego imienia, jeśli będzie niepunktualny i nierzetelny.  A ponieważ coraz częściej życie narzuca nam wiele ról, od wczesnego dzieciństwa należy doskonalić umiejętność dobrego gospodarowania sobą w czasie. Z tym jest ściśle związana praca pod presją czasu. Szybka decyzja, a później wysoki poziom wykonanej pracy również liczą się  w życiu zawodowym.

Wszyscy doskonale znamy korzyści płynące z pracy w grupie. To wartościowa umiejętność, doceniana przez pracodawców i nauczycieli. Efekty pracy grupy potrafią być spektakularne. Poza tym grupa zaspokaja naturalną potrzebę przynależności każdego, nawet małego człowieka. W grupie łatwiej znaleźć rozwiązanie, częściej mamy do czynienia z innowacyjnością i kreatywnością. W grupie szybciej podejmuje się trafne decyzje. Wcześniej są one dokładnie przeanalizowane pod kątem wystąpienia ewentualnych komplikacji. Poza tym grupa sprawniej wdraża zmiany i rozwiązania, czyli pracuje efektywniej niż jednostka. Grupa podporządkowuje sobie jednostki, zarząd za nimi dla dobra ogółu, i co ważne, dla każdego ma jakąś rolę. Każdy czuje się potrzebny, ma swój wkład w sukces grupy.

Na przeciwległym biegunie usytuowane są umiejętności związane                  z odważnym przeciwstawieniem się czemuś, z czym zdecydowanie się nie zgadzamy lub co jest wbrew nam. To ważna umiejętność i bezcenna cecha człowieka uczciwego, który nie obawia się stanowczo zaprotestować, gdy dzieje się coś niezgodnego z moralnością czy sumieniem. Takiej postawy należy uczyć od  najmłodszych lat.  A poza tym istotna jest  zdolność nawiązywania dialogu, komunikatywność, umiejętność porozumiewania się, znajdowania wspólnych rozwiązań  w rozmaitych działaniach.

Realizacja programu preorientacji zawodowej w przedszkolu odbywa się:

·        podczas zajęć wychowania przedszkolnego,

·        podczas działań, które wynikają z Rozporządzenia w sprawie zasad udzielenia i organizacji pomocy psychologiczno - pedagogicznej, które przeprowadzone są przez nauczycieli i specjalistów,

·        podczas innych działań związanych z preorientacją zawodową, realizowanych, w przedszkolu i poza  nim. 

Przedszkole posiada Program realizacji wewnątrzprzedszkolnego systemu doradztwa zawodowego opracowany przez zespół powołany przez dyrektora wprowadzony Zarządzeniem nr.2/2018/2019 Dyrektora Przedszkola Publicznego w Kowalewie Pomorskim w dniu 30.09.2018 r.

Opracowała: Aneta Bejgier

 

 

 

Budowanie u dzieci świadomości, że należą do wspólnoty ludzi, zamieszkujących ten szczególny skrawek Ziemi zwany „Ojczyzną”, jest zadaniem niełatwym, lecz pasjonującym. Dzięki niemu wracamy do własnych pierwszych doświadczeń związanych z poznawaniem historii rodziny, rodzinnego miasta, a potem całej Polski, polskich legend i tradycji oraz piękna polskich obyczajów.

W procesie wychowawczo-dydaktycznym obejmującym całość wpływów i oddziaływań kształtujących rozwój dziecka w wieku przedszkolnym, bardzo ważną rolę odgrywa  kształtowanie uczuć patriotycznych i przywiązanie do Ojczyzny.

Dla przedszkolaka pojęcie „Ojczyzna” jest wyrazem abstrakcyjnym, gdyż nie rozumie ono do końca jego zakresu znaczeniowego. Aby w przyszłości dziecko rozumiało słowo: Polak - patriota - Polska - moja Ojczyzna, należy „małymi kroczkami” przybliżać mu obraz kraju, rozbudzać, rozniecać tę iskierkę patriotyzmu prostymi sposobami i metodami dostępnymi percepcji dziecka.

Pierwszym i stanowiącym punkt wyjścia etapem dla rozwoju osobowości małego Polaka jest poznawanie języka ojczystego i umacnianie więzi z najbliższą rodziną. W tym środowisku dziecko od urodzenia uczy się pełnienia określonych ról, obowiązków, podporządkowywania się poleceniom rodziców, samodzielności, niesienia pomocy rodzicom, kultywowania miłości i przyjaźni.

W jaki sposób rodzice mogą wzmacniać  proces kształtowania patriotycznych postaw u dzieci?
- rozmawiać z dziećmi o rodzinnych korzeniach np. podczas wspólnego oglądania rodzinnych fotografii,  dzięki wykonywaniu drzewa genealogicznego swojej rodziny, ucząc się swojego nazwiska, adresu zamieszkania czy nazwy przedszkola,
- kultywować z dziećmi tradycje rodzinne, regionalne np. poprzez angażowanie ich do wspólnego przygotowywania potraw, przetworów, pieczenia pierniczków, ciast, przygotowywania dekoracji z okazji różnych świąt,
- zaznajamiać z zabytkami, charakterystycznymi budynkami, elementami własnego miasta, najbliższej okolicy np. poprzez udział w różnych lokalnych imprezach, uroczystościach,
- odwiedzanie skansenów, zabytków, muzeów itp. lub też zwyczajne spacery czy wycieczki po najbliższej okolicy i miejscowościach połączone z różnymi ciekawostkami,
- zapoznawać z historią swojego kraju poprzez czytanie, opowiadanie dzieciom legend, wspólne śpiewanie pieśni i piosenek patriotycznych,
- budzić szacunek do Polski i symboli narodowych (godło, flaga, hymn Polski) poprzez wywieszanie flagi z okazji narodowych świąt, udział w różnych wydarzeniach narodowych, np. mecze piłkarskie, kibicowanie polskim sportowcom, odczuwanie dumy z sukcesów Polaków, kupowanie polskich produktów.

„Płaszczyzna doświadczeń społeczno - moralnych dziecka rozszerza się w przedszkolu, gdzie staje się ono członkiem grupy. Zaczyna w niej zajmować określoną pozycję, podlegać opinii społecznej i wypełniać różne obowiązki, biorąc w coraz większym stopniu udział w życiu zbiorowości”.

Współdziałanie w grupie przedszkolnej pod bacznym okiem nauczyciela-   wychowawcy pozwala również na rozwijanie w dziecku uczuć życzliwości w stosunku do dorosłych i na rzecz innych, a także do przyjścia im z pomocą w kłopotliwych sytuacjach życiowych. Przedszkole wykorzystuje wewnętrzną potrzebę wyrażania przez dziecko swoich przeżyć i doznań, organizuje zajęcia, gdzie maluch może wypowiedzieć się w języku sztuki, w języku gestów i symboli. Stąd też w kształtowaniu obrazu Ojczyzny u dzieci w wieku przedszkolnym szczególne znaczenie mają takie rodzaje sztuki jak: muzyka, literatura, plastyka.

Dzieci biorą udział w uroczystościach przedszkolnych o charakterze patriotycznym: recytują wiersze, śpiewają piosenki, tańczą tańce ludowe i grają na instrumentach. Dużą rolę w wychowaniu patriotycznym spełnia żywe słowo     i literatura w przedszkolu. Sięga się po nią przy różnych okazjach w zależności od tematu aktualnie realizowanego, lub kontaktów okolicznościowych, których nie brak na co dzień. Nauczyciele wykorzystują różne formy pracy jak: opowiadania utworów, czytanie dzieciom utworów literackich w połączeniu z oglądaniem ilustracji, przekazywanie baśni, legend, inscenizowanie utworów literackich czy tworzenie tekstów literackich przez dzieci. Literatura dziecięca kształtuje postawy społeczno-moralne, umacnia i rozwija przywiązanie do kraju rodzinnego, utrwala i wzbogaca kulturę językową. Stanowi inspirację dla wielu prac plastycznych. Ponadto rozwija cechy społeczne dziecka, jego umiejętność życia i działania wśród ludzi. W dużym stopniu przyczynia się do rozwijania uczuć patriotycznych oraz przybliżania przedszkolakom wiedzy o Ojczyźnie.                                                                                                                               

Nasze przedszkole organizuje wiele spacerów i wycieczek, których celem jest zaznajomienie najmłodszych z najbliższym środowiskiem np. z miejscowymi instytucjami użyteczności społecznej. Dzieci zwiedzają najbliższe zabytki i miejsca pamięci narodowej, zaznajamiając się z historią i tradycjami danej miejscowości. Często oglądają mapę Polski przy rozmaitych, aktualnych okazjach. Poznają Warszawę – stolicę Polski, Kraków, główną rzekę - Wisłę, morze, góry, ważniejsze rzeki, regiony Polski - Śląsk, Mazowsze, Mazury itp.

Szczególnym sposobem budzenia miłości i przywiązania do rodzinnego kraju są wyprawy przedszkolaków w bliższe i dalsze okolice, aby obcować z przyrodą. Kontakty te mają charakter wielowymiarowy. Chodzi tu głównie o kontakt z naturą w różnych porach roku. Przyroda cieszy, zachwyca i jest obiektem różnorodnych zainteresowań. W przedszkolu dzieci uczą się szacunku dla przyrody ziemi ojczystej.

Obchody Świąt Bożego Narodzenia, Wielkiej Nocy, Wszystkich Świętych są podstawowym elementem kultury ojczystej. Dzieci są bohaterami „Jasełek”     i wspólnie zasiadają do wigilijnego stołu. Poznają symbole rzeczowe - zapalona świeca, opłatek, żłóbek, kolęda, obdarowują się prezentami. Malują pisanki, wykonują kolorowe palmy, poznają zwyczaj „śmigusa-dyngusa”, dożynek, zwyczaje andrzejkowe, topienie Marzanny itp.

Dzieci w przedszkolu poznają symbole narodowe takie jak: herby miast, godło Polski, barwy państwowe, hymn narodowy. Są to elementy nierozerwalnie związane z pojęciem „Ojczyzna”, a więc godne najwyższego szacunku i powagi.                                                                                

Kształtowanie miłości do Ojczyzny u młodego pokolenia jest i będzie jednym z najważniejszych zadań tak dla nas jak i dla całego społeczeństwa. Pamiętać przy tym należy, że miłość nie jest biernym doznawaniem, a działaniem czynnym, dążeniem do rozwoju i szczęścia. Takiej miłości do Ojczyzny należy uczyć już w przedszkolu.

Literatura:

1. Sawicka A.: Z problematyki wychowania patriotycznego w przedszkolu, Warszawa 1980.
2. Bulera M., Zuchelkowska K.: Ukochany kraj, umiłowany kraj. Wychowanie patriotyczne  w przedszkolu. Bydgoszcz 1996.
3. Kąkol M.: Specyfika wychowania patriotycznego dzieci w wieku przedszkolnym. Wychowanie w Przedszkolu, Warszawa 1985 nr 11.
4. Walczyna J.: Kształtowanie postaw społeczno-moralnych dzieci w wieku przedszkolnym, Warszawa 1980.
                                                      

                                                          Opracowała: mgr Dorota Jurkiewicz